Çocuklar büyüdü, evlendi ve torun zamanı… Aile büyüdükçe roller değişiyor ve bir anda anne-baba yerine;, dede, babaanne, anneanne olunuyor. Anne-baba iken alınan sorumluluklar ve rollerin yerine şimdi yenileri dağıtılıyor. Büyükanne ve büyükbabalar da yeni rollerini farklı şekilde oynayabiliyor ve her birinin tavrı veya davranışı değişkenlik gösterebiliyor. Çevrenize baktığınızda çok çeşitli anneanne- babaanne veya dede tutumları görüyorsunuz. Küçük bebeği olan çiftlerden duymuşsunuzdur; “çok şanslıyız annem bebeğe bakıyor” veya “dedemiz çok iyi sağ olsun, her ihtiyacımıza koşuyor” ya da “bizimkiler uzakta nasıl oraları bırakıp gelsinler ki”, “çok yaşlandılar artık çocuğun peşinden koşamıyorlar” vb.
Bu farklılık durumu sadece bizim toplumumuza özgü değil; yurt dışında da aynı şekilde büyükbabalar ve büyükannelerin tavır farklılıkları dikkat çekmiş. Konu üzerine çalışan Neugarten ve Weinstein, araştırmalarının sonucunda beş türlü büyükanne-büyük baba tutumunun olduğunu saptamışlar:
- Eğlence ilişkisi: Büyük anne- babalar torunlarını severler ve sadece onlarla eğlenmek üzerine ilgilenirler. Torun bakımı veya kararları ile ilgili bir sorumluluk almazlar, ancak torunlar onlarla yaşadıkları her andan çok zevk alırlar.
- Geleneksel ilişki: Direk torunlarla ilgili kararlarda yer almasalar da ailenin sürekli desteği, aile içinde bir parça olarak yer alan büyük anne ve babalardır. Her an destek vermek için hazır bulunurlar ve arada çocuk ile ebeveyn arası ilişkide düzenleyici rol üstlenebilirler.
- Vekil ana-baba ilişkisi: Ölüm, boşanma veya diğer nedenlerden torunlarına bakmak durumunda kalan büyükanne veya büyükbabaları tanımlar. Hem ebeveyn rolünü üstlenirler hem de torun ile ilgili tüm kararlarda yer alırlar.
- Ailenin sağduyusu olma ilişkisi: Büyükanne veya büyükbabanın deneyimlerinden yararlanılmaktadır. Ailenin karar alma sürecinde danıştıkları veya her türlü problemde fikir aldıkları aile büyükleridirler.
- Uzak ilişki: Toplumsal ya da coğrafi açıdan mesafeli olan ilişkilerdir. Bu nedenle istense de yakın ilişki sürdürülememektedir. Torunlarla aralarında ilişki çok azdır, sadece belli günlerde, bayramlarda görüşürler.
Bu ilişkilerin incelenmesi belki de anne-babaların veya büyükanne-büyükbabaların beklentileri her zaman karşılayamayabileceğinin daha rahat kabul edilmesi mümkün olacaktır